BABANNEMLERİN EVİ

Geçende kızımla kahvaltı ederken, söz nereden dolaştıysa aklıma babannemlerin evi  geldi. Biliyor musun dedim, evin bahçesinde ark vardı, yani minicik bir dere akardı bahçede. Üstelik çevredeki bahçeli tüm evlerde su böyle akardı, hatta onlar bir ağ gibiydi, bütün Malatya'da Kernek'ten gelen suyun dolaştığı kanallar ve arklar vardı. 

Sonra bir anda sanki çocukluğuma gittim, babannemlerin evinin sokak kapısından içeri girdim ve anlatmaya başladım.

Evin önündeki arnavut kaldırımlı sokak içeri doğru dirsek gibi kıvrılırdı, ev dirsekle cadde tarafına doğru açılıp genişleyerek düzleşen yerdeydi. Arpacı Sokağı. 

Ev ahşap bir yapıydı, cümle kapısından girince, yüzünüze serinlik çarpan toprak zeminli bir iç mekana girerdik. Serinlik çarpan, diyorum çünkü biz Malatya'ya yaz aylarında tatil zamanı giderdik ve Temmuz Ağustos'ta hava çok sıcak olurdu.

İç avlunun sol tarafında bir iki basamakla çıkılan, camekanlı bir misafir odası vardı. Misafirliğe gelenler aileden değilse, orada ağırlanırdı. Aynı zamanda bir iki aile birden baba ocağı ziyaretinde isek, çocuklar için alt kata yer yatağı serilir ve gece biz uyuyana dek, dedem türlü türlü masallar anlatırdı.

Sol tarafta misafir odasına göre daha içerlek kalan bir ayakyolu  -o zamanki değişle hela, şimdinin alaturka tuvaleti- onun dışında önünde suyun akıp gittiği bir yalakla musluklu bir çeşme vardı. Çeşmeden sonra bahçeye bakan kocaman mutfak kapısına ulaşılırdı. Mutfağın önündeki pencereler bahçeye bakardı.

Sokak kapısından girişte sağ tarafta ise her basamağı ayrı gıcırdayan ahşap merdivenlerle üst kata çıkılırdı.

Üst katta önce, duvar kenarında sandık ve vitrinin durduğu, bir iki sedirle günlük yaşamın sürdüğü sofaya çıkılırdı. Sofanın sağ tarafında yemeklerin yendiği mutfak vardı.

Mutfakta sol yanda küçük bir tezgah, musluklu lavabo ve önceleri gaz ocağı sonradan tüpgaz ocağı olan bölüm vardı. Ortadaki masa önceleri yoktu ve yemek zamanı örtü serilip yer sofrasına oturulurdu diye kalmış aklımda. 

Masanın arkasında önünde perde olan kocaman bir yüklük vardı ve burada gece serilecek yatak döşekler dururdu.

Mutfağın yanındaki kapı banyo kapısıydı. İçeride, altındaki küçük soba ile banyo suyunun ısıtıldığı kocaman bir bakır kazan vardı. Onun yanında ise, küçük alaturka tuvaletin kapısı. 

Sofaya açılan iki odadan birisi yatak odası, diğeri oturma odası olup biz gittiğimizde misafir yatak odası olarak kullanılan odaydı.

Yaz akşamlarında sokağın karşı tarafındaki geniş bahçeye kurulan perdede oynayan filmlerin şöyle yarıdan kesik hallerini buradan izler ve seslerini duyardık.

Şimdi tekrar alt kattayız, merdivenlerin altında bulunan kilerin kapısının yanından geçip, bahçe kapısından çıkıyoruz. Bahçe kapısının dışı iri taşlarla düzleştirilmiş. Taşlığın bittiği yerde, kocaman bir dut ağacı var. 

Dut zamanı babannem dutun tepesine çıkar dallarını sallar ve biz çocuklar ağacın altında kocaman beyaz bir çarşafı dört ucundan tutar, pıtır pıtır düşen dutları keyifle izler, sonra da o sulu dutları kapışırdık.

Dut ağacının sağ tarafından gelen şırıltı, taa Kernek'ten dağdan gelen suyun sesi işte. Su  arkta bütün bahçeyi dolaşıyor, sonra komşunun bahçesine geçiyor, oradan diğerine, derken ana caddelerdeki kanallara ulaşıyor, tekrar. 

Bahçelerin arasında öyle keskin sınırlar yok, ağaçlar bazı yerde çalılar ya da yanyana  sınır niyetine konulmuş sopalar var.

Zaman içinde su azaldığından mı, nüfus çoğaldığından mı nedir suyu sabah akşam verir oldular. Üniversite son sınıfa geçtiğim sene gittiğimizde artık arkta su yoktu, kesilmişti.

Bahçenin bir köşesinde fasulye, biber, soğan olurdu. Duttan başka ağaç da  vardı elbet, ancak aklımda  bahçeden kalan başka bir şey. Babannem sabah erken kalkar, alt kattaki mutfakta yufka ekmeği açar ve bahçedeki tandırda onları pişirirdi. Sabah erkenden kalkıp babannemin yanına gider ve onu izlerdim. Az sonra taze pişmiş yufka ekmeğinin arasına  taze peynir konularak yapılmış ve elime tutuşturulmuş dürümle bahçede gezinmeye başlardım.

Ekmek yapmaya merak saldıktan epey bir süre sonra, birden anladım ki bu işin kökü taa o zamanda. 

Bahçeden sonra bir de çatıya çıkmalıyız ki, ev turu tam olsun.

Aslında çatıya çocukların çıkması yasaktı. Çatının merdiveni ayrıydı ve çatı kapağı kapalı dururdu.

Yaz sonuna doğru, babannem, kurutulacak sebzeleri ve tarhanayı çatıya sererdi. Kardeşim ve kuzenim çatıya çıkmak meraklısı değillerdi, onlar bahçede bebekleriyle oynarken ben yine babannemin eteğine takılır, ne yapar eder çatıya onunla çıkardım.

Şimdi düşünüyorum da, işi ne kadar çoktu o evin, bakımı zordu, devamlı olarak onun canlılığını sürdürecek bir ilgi gerekiyordu. Üstelik tekrarlanan işler dışında, mevsime göre değişiklikler de yapılmalıydı. 

Tüm zorluklarına rağmen, yine de, keşke imar planları değişmeseydi, o sokağın dirseğini düzlemek gerekmeseydi ve o ev yıkılıp gitmeseydi diye iç çekmemek elde değil.

Fotoğraf bugünün güzel tesadüfü.
Annemin kuzeni Z. Ablacığım gönderdi, bir vesileyle ona ulaşmış "fotoğrafta Hasan abi de var değil mi?" diye soruyordu.
Evet, ta kendisi! Tam ortada duran o.  Babacığım yılların ötesinden çıkıp geldi, Malatya Talebe Yurdu'ndan bir kaç arkadaşıyla birlikteler.