İNADIM İNAT MI, SABREDEN DEVRİŞ Mİ?

Sabah sevgili arkadaşım Ümit Hamlacıbaşı'nın İnstagram sayfasında bir fotoğraf gördüm. Fotoğraf Berlin Kreuzberg'de çekilmiş ve altında "solvitur ambulando" yazıyor. Latince olduğunu düşündüğüm deyim, "yürüyerek çözülür" anlamına geliyormuş. 

Ümitciğim yol ve yön bulurken kullandığı doğal referans noktalarından  söz ettikten sonra Berlin'de alıştığı şekilde yol bulamadığından ötürü zihnindeki haritaları birbirine bağlamayı  yürüyerek yaptığını anlatıyor.

Son cümlede fotoğrafa atıf yapıyor ve "bugün yürürken Berlin'in en ilginç binasıyla karşılaştım, hikayesini merak eden  hashtag'ı okusun" diyor. 

Hashtaglar şöyle:

#osmankalin

#osmankalintreehouse

#osmankalinplatz

Fotoğraf zaten beni kendisine çekmişti, bir de "merak eden okusun" notu eklenince,  araştırmacı gazeteci Ekmekcikız haliyle sabahın erinde konuya daldı. 

Daha ilk denememde BBC'de yayınlanmış "Doğu Berlin'in bir köşesini kendisine ayıran Yozgatlı Osman Kalın'ın öyküsü" başlıklı bir röportaja denk gelince, vayy dedim ve devamında müthiş bir öykü okudum.

Çok kalın çizgilerle konuyu özetlemek için, yine 2018 tarihli yazıya gidelim. Yazar Elaine Chong ilk cümleye şöyle başlamış : 

"Berlin'de yaşayan Yozgatlı göçmen Osman Kalın, 1982'de duvarın doğusunda kendisine bir bahçe kurdu ve onu elinden almak isteyen tüm yetkililere direndi. Bu yıl hayatını kaybeden Kalın'ın arsası artık ailesine emanet."

Aslında hikaye 1982'den epey önce Berlin duvarının inşa edildiği 1961'de başlıyor. 

O tarihte duvar yapılması sırasında inşaat işçileri kavisli bir sokakta duvarı düz devam ettirince duvarın batısında doğuya ait bir arsa kalmış. Doğu ve Batı yetkililerinin müdahale edemediği ve yıllarca boş duran arsa,  Kreuzberg sakinleri tarafından bir çeşit eşya yığma yeri olarak kullanılmış. 

Sonunda bir gün, o sırada emekli olan Osman Kalın, arsayı temizlemeye ve zaman içinde boşalan alanlara soğan sarmısak dikmeye, kayısı elma yetiştirmeye başlamış.

Hikayenin burasında konuya Doğu ve Batı Alman sınır yetkilileri dahil oluyor, Osman Kalın'ın tünel mi kazdığı, casusluk filan mı yaptığı soruşturuluyor. Osman amca tek niyetinin bir avuç toprakta biraz yeşillikle uğraşmak olduğuna yetkilileri ikna etmeyi başarıyor, her türlü devlet baskısını savuşturuyor, hatta zaman içinde sınırdaki askerlerle ahbap oluyor. 

Derken Osman amca 1983 yılında arsaya elektriği ve suyu da olan  bir ağaç ev inşa ediyor ve burası "Duvardaki Ağaç Ev" (das Baumhaus an der Mauer) olarak anılmaya başlıyor.

1989'da duvar yıkıldıktan ve iki Almanya birleştikten sonra da Osman amca ve yetkililer arasında bir çok olay (arsada su kullanımı vb konularda) yaşanıyor, fakat her seferinde direnciyle, azmiyle, çevreden topladığı sempatiyle sorunları aşıyor. 

Lafı fazla uzatmamak için kısaca geçiştirdiğim bu yılları yukarıdaki BBC yazısının linkinden ya da internette bulacağınız başka kaynaklardan okumanızı hararetle öneririm.

Nihayetinde 2018'de 93 yaşında iken Osman amca vefat ediyor. 

Geriye bütün o kocaman sınır duvarı ve  doğu batı kavgasına rağmen, orada ufacık bir alanda kendi doğasını yaratarak yaşamayı ve üretmeyi başaran bir Anadolu insanının anısı kalıyor.