TRABZON HURMASI / DİOSPYROS

Tam yirmi sene önceydi, kesin hatırlıyorum. Yurtdışına taşınacağı için iki-üç sene önce aldıkları ev eşyasının bir kısmını elden çıkarmak isteyen kuzenimin evine, eşya bakmaya gitmiştik. Evleniyorduk ve pek paramız yoktu. Bir de isyankardık; kimselerden yardım, destek filan almıyorduk. Yardım edeceğiz diye, işimize burunlarını sokarlar, müdahale edip "şöyle yapın, böyle edin" derler korkusundaydık. Elden çıkarılacak, genç insanların zevkine uygun eşyayı satın alma imkanı, bir anda, dolu sıkıntımızı yok ediyordu.
Kuzen, Tarabya'da bahçeli evlerle dolu bir semtde oturuyordu. Eşya seçme, alma, taşıma seferlerimiz sırasında -yine aynı mevsimdeyiz- kocaman turuncu meyveler sarkan upuzun ağaçlar gördüm. Nedir bu, sorumun cevabı Trabzon hurması olunca, şaşırdım. Hurma ve Trabzon bağdaşamayacak iki kavramdı, kafamda.

Eh, o zaman değil ekşisözlük, vikipedi filan, internet bile yok. Şimdi goggleamucaya bir tık deyince, envai çeşit bilgi, resim dökülüveriyor ekrana.

Ekşi'de demişler ki; "...buna trabzon hurması denilmesi, hurmanın trabzon'dan çıkmasından kaynaklı değil de, saraya sunulan envai çeşitli meyvelerden karadeniz'de üretilenlerin trabzon limanından gönderilmesi nedeniyleymiş. ülke bazında üretimde çin birinci sırada. avrupa ülkelerinin çoğunda da mevcut. bizdeki oran diğerlerine göre düşük olmakla birlikte yine de fena sayılmaz. birkaç çeşidi var..."

Diğer bir yazar "... sonbahaharda yapraklarını döküp, üzerinde koca koca yemişleri ampül gibi sallandıran güzel ağaç. meyvelerin kahverengi çekirdekleri vardır; çekirdek kırıldığında içinden kaşık şeklinde beyaz bir şey çıkar..." yazarak, benim kafamdaki tanımı aktarmış, adeta.

Meğer, Trabzon Hurması'nın anavatanı Çin'miş.
Türkiye'ye hangi tarihte getirildiği bilinmiyormuş, çok eskiden beri trabzonhurması yetiştiriciliği yapılıyormuş. En çok Akdeniz Bölgesi'nde olmakla beraber, daha serin bölgelerde de, özellikle Karadeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri'nde yetiştiriciliğine rastlanmaktaymış.

Asıl, hoş ve tamamen katıldığım bilgi aşağıdaki:
Trabzonhurmaları Diospyros cinsine girer. Diospyros'un kelime anlamı; Dios (Baştanrı, Jupiter) ve Pyros (dane) kelimelerinin birleşmesi ile meydana gelmiş olan "tanrıların yiyeceği"dir. Meyvelerinin görünümlerinin güzelliği ve tatlarının mükemmelliğinden dolayı bu ismi almıştır. *

İşte, yirmi sene önceki o ilk tanışmadan sonra tadıp, görüntüsünden sonra lezzetine de hayran kaldığım Trabzon Hurması'nın mevsimi geldi, yine.
Hiç denemediyseniz, rengi turuncuya çalmış ve eti yumuşamış olanlarından bir-iki tane alıp, deneyin. Aman ha, açık renkli ve sert olanını seçmeyin. Onların tadı öyle buruktur ki, tavsiyeme inanıp yediniz diye, söylenmenizi istemem.

Kasada bir çeşit iri domates gibi durduğuna bakmayın, ağaçtaki halleri aşağıda.

*Çok daha geniş bilgi edinmek isterseniz, üstteki paragrafa tıklayınız.

.