Fuşya rengi kaşkolu hatırlayarak uyandım...

 ... bu sabah. Belki şöyle söylemek daha doğru, sabah uyandığımda aklımda fuşya renkli kaşkol vardı. Nerden aklıma düştü kim bilir? Hatırlayamadığım bir rüya görmüşümdür, muhtemelen. Rüyadan kalan yadigâr o fuşya rengi, hayatımda yeri olan bir insanın bana doğum günümde verdiği armağan o. İlk hediyesi.

Bir film izledim, onu anlatacaktım. Filmle ilgisi olmayan bir kapıdan geçerek girdim konuya. Şöyle bir bağ kurabiliriz, olay İstanbul'da geçiyordu, film İstanbul'u anlatıyordu. 

Geçen Cuma'ydı, tam pazara giderken telefonuma mesaj geldi, ancak dönüşte bakabildim. Leylakcığım, MUBİ'de bir film izlediğini, beğendiğini, istersem bana  hediye olarak gönderebileceğini yazmış, meğerse. Çok teşekkür ettim, kızımda var, ondan izliyorum dedim ve filmi ilk fırsatta izlemek üzere bir kenara yazdım.

İki gün sonra filmi izledim çok beğendim ve canım Leylak Dalı'ndan kopya çekerek filmi kız kardeşime ve iki arkadaşıma gönderdim.

"Ah Gözel İstanbul" 2020 İstanbul Film Festivali'nde mansiyon alan bir belgesel. Belki sadece belgesel değil, kurmaca ve belgesel karışımı. 

İKSV'nin film tanıtım sayfasında şöyle yazıyor:

"İstanbul doğumlu Ermeni entelektüel Eremya Çelebi Kömürciyan’ın 17. yüzyılda yazdığı seyahatnameden esinlenen Ah Gözel İstanbul, Kömürciyan’ın üç yüz yıllık rotasının izini bugünün İstanbul’unda sürüyor. Yazarın seyretme, izleme ve bakma zevkleriyle geliştirdiği zamanının ötesindeki ilişki üzerine düşünen bu yaratıcı belgesel, izleyiciye görsel bir seyahatname sunuyor. İstanbul Tarihi: 17. Yüzyılda İstanbul kitabında Kömürciyan, okuyucuya adeta elinde bir kamera varmış gibi seslenir. Kömürciyan’ın “kamera gözünü” bugünün İstanbul’una çevirdiğimizde, bu kadim şehrin çok yönlü görsel tarihini keşfetmek için önümüze sayısız imkân serilir."

Yönetmen Zeynep Dadak, besbelli bir İstanbul aşığı. İstanbul'a sadece güzelliklerini görmek için bakmakla yetinmiyor. Şehrin tarihi, kültür mirası, gündelik hayatı yanında, zorbalara karşı direnişi de dahil olmak üzere her yönüyle ilgileniyor, üzerinde düşünüyor.

Ah Gözel İstanbul filmini izlerken, yönetmenin anlatım yöntemi olarak kullandığı, eski bir metnin sözleri o günü anlatırken üzerine günümüzün görüntülerinin kurgulanması fikri beni çok etkiledi. Etkilendiğim diğer konu, alışageldiğimiz filmlerde yapılan karadan denize çekimler yerine, denizden karaya bakarak yapılan çekimlerin şehre bambaşka bir perspektif getirmesiydi. 

İçinden koca bir  (pardon, Haliç'le birlikte iki) deniz yolu geçen başka şehir biliyor muyuz? İstanbul'un bütün kıyılarından, Marmara'dan, Haliç'ten, Adalar'dan şehre bakmak her zaman öylesine heyecan verici bir eylemdir ki, başka hiç bir karşılığı yoktur. Ve filmde bunu tam olarak yaşıyoruz.

İtiraf edeyim, İstanbul sevgim son senelerde bir miktar azalmıştı, bir süre ayrı kaldığımda şehre dönüşlerde yuvama döner gibi hissedemez olmuştum. Oysa Münir Nurettin ne der şarkıda? "İstanbul'u sevmezse gönül, aşkı ne anlar?"

Tanıdığım, sevdiğim, anılarımla dolu olan olan tarafları hoyrat eller tarafından hırpalandıkça, sanki bu durum onun suçuymuş, bu saçmalıkta onun da katkısı varmış düşüncesi, bir savunma mekanizması olmuş benliğimi şaşırtmıştı.

Daha dün, Tarlabaşı Bulvarı'ndan geçerken bambaşka tarzda yapılmış bir yığın yeni yapı görünce nevrim döndü. Oysa ben Tarlabaşı Bulvarı'nın bundan önceki tırpanlanışına, şehrin belleğinin acımasızca yok edilişlerinden birine daha vaktiyle şahit olmuştum. Yaşadığım şaşkınlığa bakılırsa, o eski yıkım bile daha az acıtıcıydı sanki. 

Filmi seyrettikten sonra yeniden hatırladım, ben İstanbul'u çok severdim. Şehrin kadim varlığından gelen ölümsüz ruhunun onca zorla değiştirilmeye nasıl hâlâ alttan alta direndiğini gördüm ve sevgimden vazgeçmemeye karar verdim. 

Bize düşen onu sevmek ve varlığının değerli göstergelerini korumayı başaramadığımızda ise onda olanı anlatmaya, böylelikle zamanın içinde onu yaşatmaya devam etmek.

Filmi izlemenizi önererek noktayı koyayım.

Bir de uzun zaman sonra ilk kez bugün hatırlayıp dinlediğim bir şarkıyı ekliyorum. 

Eski bir şarkı, eski bir kayıttan.

Buradan filmin yönetmeni Zeynep Dadak'la yapılmış zihin açıcı bir söyleşiyi okuyabilirsiniz.