Salı, Mart 16, 2021

UYKU

DİKKAT!
Bu yazı bir miktar kitabi bilgi ve mebzul miktarda bilgiçlik içerir.

Dün kardeşimle bir olup, annemi doktor kontrolüne götürmüştük. Annemin yıllar süren nerdeyse kronik denilebilecek uyku daha doğrusu uykusuzluk sorunu vardır. 
Geçen sene  pandemiden az önceydi onu yıllardır takip eden doktora gitmiştik. Son günlerde "uyuyamıyorum" şikayetleri artınca, yeni bir doktor ziyaretinin zamanı geldi, nasılsa aşısını da oldu, bir gidelim görünsün bakalım, dedik ve yola düştük.

Tam da doktor ziyaretinin bir gün öncesinde "coronasomnia"* nın yaygınlaştığını anlatan bir yazı görmüş ve anneme bak ne diyor faslından yüksek sesle okumuştum. Doktor çıkışı annem dedi ki, "hiç zahmet edip gelmeseydik, doktor dün senin söylediklerini tekrarladı."  Aslında bu ifade annem gibi  yaşı ilerlemiş insanların, doktora gitmenin o an yaşadıkları  sorunlara kesin çare olması gerektiğine dair inancından ötürü yaşanan bir hayal kırıklığı içermiyor değildi.
Çünkü doktor, "şikayetinin çaresi budur" deyip bir hap vermemiş, bir dizi öneri ve yapılması gerekenler listesi söylemişti. İki gündür o listedeki kurallara uyması için kâh destek veriyorum anneme, kâh zorluyorum. 

Kurallar şöyle:
-  Yatağa sadece uyumak için ve uyku geldiğinde girilecek, 
Çünkü, yatak film seyredilen, kitap okunan, cep telefonuna bakılan bir yer olduğunda uyunacak yer olmaktan uzaklaşıyor.
-  Her gece aynı saatte yatılacak, ertesi sabah aynı saatte kalkılacak,
Çünkü, az uyunan gecelerde ertesi sabah telafi amacıyla her zamanki saatten uzun uyunursa bir sonraki gecenin uykusundan çalınmış oluyor.
-  Uyku  gelmeden yatağa yatılmayacak, yorgan yastıkla kavga etmekten kaçınılacak,
Çünkü, uyumam gerek hissiyle yatağa girip uyku tutmazsa bir süre sonra dönmeye başlanıyor ve vücut kasılıyor, bu da uykuya dalmayı zorlaştırıyor.
-  Televizyon, bilgisayar, cep telefonu gibi beyaz ışık veren nesnelerden uykudan önceki kırkbeş dakika hatta bir saat öncesinden itibaren uzak durulacak,
Çünkü, vücut, ekran ışıklarını gün ışığı gibi algılıyor ve karanlık olmadan uyumak istemiyor.
- Gece uyunamamışsa, gündüz uykuya yatılmayacak, gece beklenecek.
Çünkü, gündüz uyunan mikro uykular ve kestirmeler yine gece uykusundan çalmak anlamına geliyor.
- Gece ekranla işimiz bittikten sonra ışıkları loşlaştırıp, koltuğunuzda oturup müzik dinlemek, kitap okumak gibi sakinleştirici işler yaparak uykunun gelmesini beklenecek. 
Çünkü, bedenin sakinleşip uykuya hazırlanması doğru olan davranıştır. 

Haydi rastgele uykusuzlar!

* "Coronasomnia", uykusuzluk hastalığı "insomnia"nın pandemi günlerinde kısmen  değişen ve oldukça yaygın hale gelen şeklinin adı.

Burada, anneme okuduğum yazının linkini veriyorum.  Umarım uykusuzluk çekmez ve ihtiyaç duymazsınız.



En güzeli çocukken uyuduğumuz gibi uyuyabilmek, değil mi?


24 yorum:

  1. çok faydalı öneriler, bir kısmını bilsem bile uygulamadığım için hatırlamak iyi oldu. teşekkürler.
    bir de gün içinde fiziksel olarak yorulmak da akşam uykusuna iyi geliyor.

    YanıtlaSil
  2. Çok tatlı olmuş yazınız iyi bir bilgilendirme yazısı :) Uyumak için bir de uykuyu çok sevmek gerek bence :) Kafa da bir şey olunca da uyunmuyor...
    Şimdiden iyi uykular ve geçmiş olsun annenize :)

    YanıtlaSil
  3. Kendimi bildim bileli uykusuzum. Annemden bize kalan en fena miras. Oncağız da her sabah "Hiç uyuyamadım" diye kalkardı, şimdi ben söylüyorum aynı şeyi. Babam dalga geçerdi annemle: "Benim hanım evledik evleneli hasta hala ölmedi, her tartılmada kilo verir hala bitmedi, her sabah uyuyamadım diye kalkar, arkasından rüya anlatır" :)) Kendisi bir uyudu mu dünya yıkılsa uyanmazdı çünkü. Düşün 15 Temmuz'da Ankara'da idi, ev genelkurmayın dibinde olunca biz uçak ve bomba seslerinden fenalık geçirirken babam uyanmadı bir kez. Hele kayınvalidem gittiği gezmede bile "Benim biraz uykum geldi" der, başındaki tülbendi yüzüne çeker, yastığa daha kafasını koymadan uyurdu. Ah ah nasıl imreniyorum...

    YanıtlaSil
  4. Kardeşim müzmin bir uykusuzdur ve inatla yatakta telefondan tabletten uykusu gelsin diye bir şeyler izler. Yapma bunu derim ama dinletemem :/
    Bu yazını aynen ona gönderiyorum, belki akıllanır :)
    Teşekkürler ♥

    YanıtlaSil
  5. Benim annemde de uykusuzluk vardır, "Hiç gözümü kırpmadım" der, geçen yıl şubat gibi uyku kliniğine gitmiş bir gece kalmıştı hatta ama araya pandemi girince bütün işler değişti. Ben ise onun tersine uykuya bir o kadar düşkünüm, azıcık erken kalkabilmek için neler vermezdim :(
    Tüm uykusuzlarımıza güzel uykular diliyorum :)

    YanıtlaSil
  6. Sevgili Jo,

    Arada bildiğimizi hatırlamak iyi oluyor, bence de. :)
    Yorulmak, ya da yürümek, fiziksel aktivite, egzersiz yapmak uykuyu hak edilmiş hale getiriyor.

    YanıtlaSil
  7. Sevgili DoDe,

    Teşekkür ederim, kronik uykusuzluk anneminki, arada böyle tekrar el atmak gerekiyor. :)
    Yatağa yatarken akıl bir konuya takılı olursa, ya da gündüz ötelediğimiz çözmediğimiz bir mesele varsa, bu durum doğrudan uykuya saldırıyor. Sakinleşerek uykuya geçmek bu nedenle önemli.

    YanıtlaSil
  8. Leylakcığım,

    Babacığının ve kayınvalidenin durumları uyku hikayelerinde başka bir uç olsa gerek. :)

    Annanem her sabah kalktığında "kipriğim kipriğime değmedi" derdi, biz de eğlenirdik bu sözüyle. Sonra annem benzer şeyleri söyler oldu. Annemin uykusuzluğu da annesinden miras aslında. Bir de annemde huzursuz bacak durumu var, eh böyle olunca kaymaklı ekmek kadayıfı gibi oluyor.
    Gerçi bu dönemde herkeste uykusuzluk arttı, genel bir sıkıntı halini aldı. Benim de uykum epey azaldı son bir senedir. Yine de şükür, diyorum. :)

    YanıtlaSil
  9. Şebnemciğim,

    Yazıya eklediğim yazıda da var, doktorumuz da ısrarla aynı şeyi söylüyor. Ekrandan uzak durulacak! Uykunun gelmesi için karanlık gerekiyor bu bir, ikincisi ışık beyni yanıltıyor uyku komutu vermek için bekliyor.

    Umarım kardeşine bir yararı olur. Sevgiler. :)

    YanıtlaSil
  10. Sevgili Mimoza,

    Üstelik pandemi döneminde bütün doktorlar bir ağızdan uyku vücut bağışıklığı, direnci için çok önemli, aman uykunuza dikkat edin diyorlar. Yine de dönemin özelliğinden olsa gerek, uykusuzluk arttı.

    Aman uykun iyiyse çok güze. :) Uyanamamak ayılamamak da zor farkındayım, ancak, uykusuzluk daha zor. Bizim ailede ikisinden de var, ondan biliyorum. :)

    YanıtlaSil
  11. Ah huzursuz bacak sendromu bende de mevcut ve uykusuzluk halini iyice berbat ediyor. Anneannem de gözüm gözüme değmedi derdi. Bir nesil hep aynı demek 🙂

    YanıtlaSil
  12. Huzursuz bacak, kronik uykusuzluğun temel nedenlerinden anladığım kadarıyla, Leylakcığım.
    Sen ilaç alıyor musun? Annem oldukça faydasını gördü. Bugünlerde ilacı değiştirmek gerekti, uyku hemen etkilendi.

    YanıtlaSil
  13. Uykusuzluk çok zor. Her ortamda uyuyan insanlara öyle imrenirim ki. Güzel bir uykuyu hiç bir şeye değişmem. Neyse sigarayı bıraktığımdan beri daha güzel uyuyorum.

    YanıtlaSil
  14. Kitap okumadan uyuyamam ben de.
    Yorumları okurken aklıma Yalan Dünya dizisindeki Açilay geldi, kafasını yana çevirip uyurdu saniyede :))

    YanıtlaSil
  15. Uykusuzluk çekmek değil de uyku düzensizliğini çok yaşarım. Çocukluğumdan beri. Geç yatmayı severim, uykum devamlı bölünür, her yerde uyuyamam, asla şekerleme yapamam vs. İleride nasıl olacak bilmem.

    YanıtlaSil
  16. Sevgili Hüznün Tadı,
    Gerçekten bazı insanlar, rahatça uykuya dalabilir.
    Sigara sağlıkla ilgili her konuda sorun çıkarıyor, bıraktığınız iyi olmuş. :)

    YanıtlaSil
  17. Serpilciğim,
    Aslında ben de kitap okurum uyumadan önce.
    Yine aynı şeyi yapıyorum, ama yatmadan koltukta okumaya başladım. Bakalım faydasını görecek miyim? :)

    YanıtlaSil
  18. Sevgili Sezer,
    Geç yatmak, düzgün uyku için tavsiye edilmeyenlerin başında geliyor. Çünkü, büyüme hormonu geç saatte etkisini kaybediyormuş ve büyüme hormonu sadece çocuklar için değil, bizler için de gerekliymiş, vücudun tamiratını sağlıyormuş.
    Bu da böyle bir ekleme olsun, yazıdaki bilgilere. :)

    YanıtlaSil
  19. Kızımın doğumuyla birlikte uykusuz geceler başlamış ve aylarca sürmüştü. ben uykuya dalmakta zorluk yaşadığım için eşim bebeği alıp evden gidiyordu, sokaklarda saatlerce dolaşıyordu ama ben yine de uyuyamıyordum. Allahım
    hiç unutamıyorum o günleri. sonrasında tansiyonum 17 lere çıktı aylarca. o
    yüzden uykusuzluk çekenlere çok üzülüyorum, her şeyini etkiliyor çünkü.

    YanıtlaSil
  20. Sevgili Pelinpembesi,
    Gerçekten uykusuzluk zor, hani eski filmlerde vardır ya, ajanları konuşturmak için uykusuz bırakır, uyumasına izin vermezler. İnsanın bütün ruh halini etkiliyor, beden zayıf düşüyor.
    Ben de oğlum doğduğunda uykusuz aylar geçirmiştim, sonra hepsi yoluna girdi, unutuldu gitti. :)

    YanıtlaSil
  21. şefonun da kronik derdi biliyorsun huzursuz bacak sendromu...çok fena gerçekten...çok...uyku yoksa bir sonraki gün için gerekli enerjiyi de toplayamıyor insan :(

    bir de ben varım tabi, yatağa uzanırken son hatırladığım yastığın görüntüsü oluyor :)

    anneciğine de geçmiş olsun kuzumcum. dilerim biraz daha iyi olur uykuları...

    YanıtlaSil
  22. Sağolasın Şulem,
    Damdan düşen halden biliyor. Şefo'ya da iyi dileklerimi ilet lütfen. :)
    Senin bu istisnai uyku mutluluğun daim olsun canikom. Güzel ve derin uyku bedenin sigortası gibi. :)

    YanıtlaSil
  23. Rastgele efenim rastgele. Annenize geçmiş, coronosomniacılara selam olsun.

    YanıtlaSil
  24. Sevgili Neslihan,
    Teşekkürler. :)
    Hepimiz en az birer doz aldık coronasomniadan, sanırım. ;)

    YanıtlaSil

Hoşgeldiniz!